Inleiding
Cryptorchidie is de term voor het niet ingedaald zijn van één of beide testikels (teelballen) in het scrotum (balzak). Bij honden komt het regelmatig voor (afhankelijk van het ras: 0,8 – 11%); bij katten is de afwijking vrij zeldzaam (0,7%).
Normaal gesproken dalen de testikels binnen 10 dagen ná de geboorte vanuit de buikholte – via het lieskanaal – af naar het scrotum. Beide testikels moeten eigenlijk in het scrotum aanwezig zijn op de leeftijd van 2 maanden. Maar omdat er in een aantal gevallen daarná toch nog een afdaling plaats vindt stellen we in het algemeen de definitieve diagnose pas op de leeftijd van 7 maanden. Na die leeftijd is het niet meer te verwachten, dat de niet afgedaalde testikel alsnog op de juiste plek zal komen. Overigens neemt de kans dat er nog een afdaling plaats vindt af tussen de leeftijd van 2 en 7 maanden. De cryptorche testikel kan zich nog in de buikholte bevinden of in het lieskanaal.
Oorzaak van cryptorchidie kan een hormonale stoornis zijn. Maar er kan ook sprake zijn van een vormafwijking in het lieskanaal, waardoor de testikelafdaling gehinderd wordt. Ten slotte kan de bindweefselstreng, die vanaf de onderkant van de testikel door het lieskanaal naar het scrotum loopt, op een verkeerde wijze uitgroeien. Al deze abnormaliteiten kunnen genetisch bepaald zijn.
Problemen
Een beiderzijdse cryptorchide reu is in principe onvruchtbaar (steriel), omdat de spermakwaliteit slecht is door de te hoge temperatuur in de buikholte. Rasdieren met cryptorchidie worden in ieder geval niet toegelaten tot de fokkerij, ook niet als er sprake is van een éénzijdige cryptorchidie, waarbij nog wel sprake kan zijn van vruchtbaarheid. Steriliteit is dus niet echt een probleem te noemen.
Omdat een ‘binnenbal’ door de hoge temperatuur in de buik meer hormonen zou produceren, wordt het vaak gezien als een oorzaak van hypersexualiteit en een toename van competitieve agressie tussen reuen onderling. Deze bewering gaat lang niet altijd op voor alle cryptorchide reuen. Besluiten om een preventieve castratie uit te voeren om reden van ongewenst gedrag is dus voorbarig.
Er wordt tevens beweerd, dat een testikel, die niet is afgedaald vatbaarder zouden zijn voor tumoren. Uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken, dat het verschil in vatbaarheid voor ontwikkeling van maligne (kwaadaardige) tumoren tussen afgedaalde en niet afgedaalde testikels klein is. Bovendien is de kans op metastasen (uitzaaiingen) niet zo groot (10%). Tumorontwikkeling vindt meestal pas plaats na het 6e levensjaar hoewel het ook wel eens op 3 jarige leeftijd is voorgekomen. Het advies om in alle gevallen – preventief – de niet afgedaalde testikel middels een operatie te verwijderen is derhalve arbitrair.
Het komt erop neer dat in overleg met de dierenarts voor 2 strategieën kan worden gekozen:
1. Niet opereren.
Als gekozen wordt voor niet opereren kan tijdens de jaarlijkse gezondheidscontrole (+ vaccinaties) extra controle hierop worden uitgevoerd, eventueel met behulp van echografie. Er kan voor gekozen worden om sowieso vóór het zesde levensjaar een castratie uit te voeren.
2. Opereren
Als gekozen wordt voor preventief verwijderen van de testikels via een operatie dan heeft de laparoscopische methode (kijkoperatie) de voorkeur vanwege de minimale belasting voor de reu.
Wordt er gekozen voor een preventieve operatie dan is het beste toch beide testikels te verwijderen aangezien beide testikels meer kans hebben op tumorontwikkeling!
Reguliere behandeling
In het verleden werden reuen in de leeftijd van 2 – 7 maanden, waarbij de afdaling van één of beide testikels nog niet had plaats gevonden, behandeld met hormonen: FSH en LH. Deze behandeling is al tientallen jaren obscoleet. Vooral omdat de indruk bestond, dat het niet werkte en er onzekerheid was over eventuele bijwerkingen op latere leeftijd door toedoen van het ‘hormonale geweld’ op zo’n jonge leeftijd.
Soms verzoekt een eigenaar om een operatieve verplaatsing van de niet ingedaalde testikel. Nog los van het feit, dat het technisch niet altijd mogelijk is, raden wij het af op ethische gronden. Het is enerzijds een (frauduleus) verdoezelen van het genetische probleem, anderzijds is de kwaliteit (vorm, consistentie en functie) van de niet ingedaalde testikel dikwijls inferieur. Vervanging van ontbrekende testikels door silicone transplantaten voor cosmetische of frauduleuze doeleinden schatten wij evenmin als ethisch / gewenst en is bovendien verboden via de Wet Uitoefening Diergeneeskunde.
Het kan bij een cryptorchide hond voorkomen dat de niet ingedaalde testikel niet in de buik is achtergebleven, maar dat hij in het lieskanaal is blijven hangen. In dat geval kan de testikel zelfs afgekneld raken. Het is dan nodig deze testikel bij afknelling wel te verwijderen. Net als een in het lieskanaal afgeknelde testikel is ook een eventuele tumoreuze ontaarding van de testikel in het lieskanaal gemakkelijker te constateren dan een inwendig achtergebleven testikel.
Homeopathie
Allereerst proberen we in een zo vroeg mogelijk stadium – vanaf de leeftijd van 2 maanden – een constitutie-type middel te vinden en in te zetten. Bekende voorbeelden zijn Calcarea carbonica bij de zwaardere puppies van de middelgrote en grote rassen en Silicea terra bij de kleinere rassen. Beide middelen werken op de totale constitutie van de hond, inclusief hormoonhuishouding en lichaamsbouw. We spreken hier van een constitutiotrope of typotrope behandeling
Naast het constitutie-type middel of, als er geen constitutie-type is vast te stellen, in plaats daarvan, kunnen we gebruik maken van twee middelen, die qua werkingsgebied vergelijkbaar zijn met FSH en LH: resp. Pulsatilla pratensis en Cimicifuga racemosa. De beide middelen spelen in op de hormoonhuishouding. Het gaat hier om een puur organotrope behandeling.
Aanvankelijk (30jaar geleden) vond ik het moeilijk om in te kunnen schatten of de beide middelen wel effectief zijn. De werking van het middel is moeilijk te scheiden van een alsnog spontane afdaling van de testikels. De toenemende vraag naar beide middelen en enthousiaste verhalen over het resultaat hebben ons gesterkt in de overtuiging, dat de beide middelen effectief zijn. Met de wetenschap, dat beide middelen veilig zijn, is deze poging dubbel en dwars de moeite waard. Omdat de homeopathie alleen kan reguleren en niet forceren, is hier geen sprake van onethische verdoezeling van genetische fouten, maar het aanspreken van (nog) latent aanwezige kwaliteiten.
In het verleden hadden we de beschikking over het middel Aristolochia clematitis, dat effecten van beide hiervoor genoemde middelen in zich verenigd had. De verkoop van het middel in lage potenties is jaren geleden om twijfelachtige redenen verboden.
Toepassing:
Pulsatilla pratensis D3 en Cimcifuga racemosa D3 , van elk 3 x daags 5 – 10 druppels, gedurende 6 weken. Let op: alleen de dilutio, dus geen granules of tabletten! Indien nodig een tweede kuur van 6 weken geven. Als er na 12 weken geen resultaat geboekt is, heeft het geen zin om een derde kuur van 6 weken te geven.
Deze cliënten hand-out is bedoeld als ondersteuning van het consult door de dierenarts. De tekst gaat ervan uit dat uw huisdier al door de dierenarts is gezien. De adviezen in de hand-out gelden alleen voor dieren bij wie de diagnose is gesteld. De informatie dient niet als vervanging van een consult door de dierenarts!
Bedenk bij het lezen dat de gezondheidssituatie van uw huisdier anders kan zijn dan in de teksten wordt beschreven.
Verder worden al onze hand-outs vervaardigd aan de hand van niet alleen wetenschappelijke literatuur, maar ook van onze eigen inzichten op grond van persoonlijke ervaringen. Daarom kan de informatie voor een deel afwijken van de gangbare literatuur.
