Diagnose
Demodicose. Demodex canis (meest voorkomende species bij de hond).
Oorzaak
Abnormale toename (meestal in de haarfollikels) van het aantal Demodex mijten, die bij gezonde honden (in veel kleinere aantallen) deel uitmaken van de normale huidflora. Deze abnormale toename is mogelijk door een gebrekkige immuniteit van de gastheer.
Verminderde immuniteit kan worden veroorzaakt door: leeftijd (‘jonge hondenschurft’), wormen, stress, gebrek aan hygiëne, chronische ziektes (o.a. Leishmaniasis), neoplasma (tumoren), langdurige corticosteroïden toediening, chemotherapie e.d.
Bij Demodicose altijd (ook) onderliggende oorzaak proberen op te sporen en te behandelen! Alleen mijt dodende middelen toepassen is niet voldoende. Als onderliggende oorzaak oplosbaar is, verdwijnt Demodicose niet zelden spontaan.
Prevalentie
In principe komt Demodicose op iedere leeftijd voor. Het meest bekende beeld is de ‘tijdelijke’ Demodicose met geringe huidafwijkingen bij pups, die vaak spontaan herstellen door het ouder worden (‘jonge hondenschurft’). Kortharige honden zijn vatbaarder, bijv. Shar-pei, Pit bull, Staffordshire Bull Terriër en Mopshond.
Anamnese
Zie Klinisch beeld.
Klinisch beeld
Demodicose kan op iedere andere huidziekte lijken; vuistregel is: diagnose is demodicose totdat het tegendeel bewezen is.
Juveniele gelokaliseerde of focale Demodicose:
Komt voor bij pups. Enkele (1-4) aangetaste huidplekjes; daar zijn ook alleen de mijten te vinden. Plaatselijk haarverlies (soms alleen dat), roodheid, zwartverkleuring, comedonen (‘mee-eters’: ophoping van hoorn en talg in de haarfollikels als gevolg van mijtirritatie). Kenmerkend is: geen jeuk; in uitzonderingsgevallen toch wel jeuk!
Juveniele gegeneraliseerde Demodicose:
Gemiddelde leeftijd waarop het begint is 6 maanden. Mogelijk genetisch bepaald. Begint als gelokaliseerde demodicose (zie hiervoor), maar breidt zich meer diffuus uit (!). Mijten kunnen nu ook op de niet aangetaste huiddelen worden aangetoond (alle stadia van de levenscyclus). Plaatselijk en meer diffuus haarverlies, roodheid, zwartverkleuring, puistjes, comedonen (‘mee-eters’: ophoping van hoorn en talg in de haarfollikels als gevolg van mijtirritatie), pyodermie (etterende huidontsteking, soms met sepsis), pijn, ziek en zwak, koorts door septicaemie (uitzaaiing van bacteriën via het bloed). Soms geen jeuk, meestal wel.
Soms is er alleen het beeld van een heftige, pijnlijke pododermatitis (ontsteking van de voeten) met vergroting van de regionale lymfeklieren.
Adult-onset Demodicose:
Ontstaat op oudere leeftijd; (meestal) geen Demodicose historie op jonge leeftijd. Mogelijk genetisch bepaald. Kan gelokaliseerd of gegeneraliseerd zijn. Oorzaak: onderliggende (mogelijk nog latente) systemische ziekte; in latente fase is toename van Demodex mijten al mogelijk.
Behandeling
Algemeen: altijd (!) maatregelen nemen om de algemene gezondheid te bevorderen! Gelokaliseerde of focale Demodicose: soms self-limiting (spontane genezing zonder behandeling), vaak zijn alleen weerstand verbeterende maatregelen (zonder anti-mijt behandeling) al voldoende, in een beperkt aantal gevallen is mijt behandeling noodzakelijk. Juveniele gegeneraliseerde en adult-onset demodicose: complicaties behandelen (sepsis, pijn, koorts, uitdroging); indien nodig sedatie bij medicinale baden.
Medicatie
Ectodex (Amitraz), oplossing om te baden. Bij voorkeur 1 x per week. Niet bij honden met diepe pyodermie of beschadigde huid. ProMeris Duo, Certifect spot-on (beide Amitraz), spot-on. Amitraz niet samen geven met stoffen die verhoogde / te hoge serotonine niveaus kunnen bewerkstellingen, zoals opioïden bijv. Tramadol, clomipramine (Clomicalm), selegiline (Selgian) en metoclopramide (Primperid). Advocate (Moxidectine en Imidacloprid).
Prognose
Gelokaliseerde of focale Demodicose: uitstekend. Slechts in circa 10% van de gevallen wordt het de gegeneraliseerde vorm. Juveniele gegeneraliseerde Demodicose, onderliggende oorzaak vaak niet te vinden / te behandelen: prognose vaak slecht; behandeling duurt lang, soms 3-4 maanden totdat resultaat zichtbaar is. Vaak geen effect of recidief. Adult-onset Demodicose: prognose wordt bepaald door onderliggende ziekte.
Laboratorium
Diagnose: meerdere / veel levende demodexmijten in een afkrabpreparaat van een onbehandelde patiënt in combinatie met de typische klinische symptomen. Demodicose kan op iedere andere huidziekte lijken; vuistregel is: diagnose is demodicose totdat het tegendeel bewezen is. BO en antibiogram bij pyodermie (mrsi?!). Gistonderzoek. Haematologie en biochemisch profiel (onderliggende ziekte, sepsis). DNA test op MDR1 gendefect ivm behandeling. Enz.
Kosten
Vooral bij de gegeneraliseerde Demodicose zijn vaak de kosten erg hoog en de resultaten teleurstellend (geen effect of recidief).
Follow up
Behandeling voortzetten totdat 2-3 keer met tussentijd van 1-2 weken de afkrabsels negatief zijn. Een hond met gegeneraliseerde Demodicose moet levenslang gecontroleerd / behandeld worden. Deze wordt beschouwd als zijnde genezen als er geen recidief is gedurende tenminste 1 jaar.
Bronnen (ook Demodicose bij de kat):
- Diagnosis of Demodicosis in Dogs en Cats, Karen A. Moriello, University of Wisconsin-Madison, Clinician’s Brief, April 2011, p. 15-18.
- Treatment of Demodicosis in Dogs en Cats, Karen A. Moriello, University of Wisconsin-Madison, Clinician’s Brief, May 2011, p. 17-20.
Disclaimer
EduVet aanvaardt geen aansprakelijkheid voor het gebruik van onderstaand ziekteoverzicht. Ondanks de grote zorgvuldigheid betracht bij het samenstellen van deze ziekteoverzichten aan de hand van literatuur en gecontroleerd door specialisten kan EduVet geen aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele zetfouten en andere onjuistheden of onvolledigheden, noch voor de eventuele gevolgen van het handelen of juist nalaten van handelen op grond van informatie die via deze ziekteoverzichten is verkregen.
Toelichting
Een ziekteoverzicht / -profiel is in principe een geheugensteun voor dierenartsen en paraveterinairen. Het bevat in beknopte vorm de voor de praktijk meest noodzakelijke informatie. Huisdierbezitters kunnen ‘meekijken’. Een ziekteoverzicht / -profiel is nooit een vervanging van de dierenarts. Diagnose, behandeling en follow up dienen uitsluitend door of onder begeleiding van een dierenarts plaats te vinden.
