Klinisch beeld
Door een tekort aan schildklierhormoon met als gevolg afname van metabolische activiteit zien we gewichtstoename (ondanks calorie beperkende maatregelen), lethargie (slaapzucht, ongeïnteresseerdheid en inactiviteit), lusteloosheid, zwakte en kouwelijkheid (warmte zoeken). Tevens huidklachten: symmetrische alopecia (meestal zonder, soms met jeuk), pyodermie, folliculitis, seborrhoe, postclipping alopecia, slechte haarkwaliteit, hyperpigmentatie, myxoedeem, hyperkeratose. Vatbaarheid voor Demodex en Malassezia infecties neemt toe. Eetlust toegenomen, drinken normaal.
Oorzaak
De meest voorkomende vorm van hypothyreoïdie bij de hond is primaire hypothyreoïdie (de oorzaak ligt in de schildklier zelf). Er vindt destructie – en vervanging door vet of bindweefsel – van schildklierparenchym plaats. Daardoor is er een tekort aan schildklierhormoon. De ‘diepere’ oorzaak is onbekend (ontsteking, hereditair); er is eigenlijk nooit sprake van een maligniteit.
Voorkomen
Bij 0,5 % van de honden, een gemiddelde leeftijd van 7 jaar (0,5 – 15 jaar) en een verhoogd risico bij gecastreerde honden.
Diagnose
Klinisch beeld, reactie op de behandeling, bloedonderzoek en echografie.
Bloedonderzoek
TT4, fT4 (d.m.v. dialyse!) en TSH. TT4 bepaling is een sensitieve, maar nonspecifieke screening test. Ongeveer 33% van de hypothyreoïdie honden hebben een normale TSH! Bij een lage fT4 en hoge TSH is de diagnose hypothyreoïdie voor 86% zeker. Als aanvullende aanwijzing voor de diagnose geldt het klinisch beeld en de reactie op de behandeling. ‘Diagnostische behandeling’: levothyroxine toedienen > symptomen verbeteren > stoppen met de medicatie > symptomen verslechteren; dat is een extra aanwijzing voor hypothyreoïdie. Eventueel aanvullend bloedonderzoek: haematologie, biochemisch profiel, cortisol en elektrolyten.
Echo
Aanwijzingen zijn afname van echogeniteit en volume van het schildklierweefsel.
Therapie
Levothyroxine, 0.02 mg / kg elke 12 uur; eventueel totale dagdosis elke 24 uur.
Prognose
Uitstekend. Klinische respons: energie neemt toe binnen 1 – 2 weken na start van de behandeling. Gewichtsverlies en verbetering van de huidklachten worden pas duidelijk tenminste een maand na start van de behandeling; haargroei kan meerdere maanden duren. Eventuele (zeldzaam voorkomende) neurologische klachten kunnen snel verbeteren in het begin, maar volledig herstel kan meerdere maanden duren.
Follow up
Tenzij er eerder verschijnselen zijn van hyperthyreoïdie moet er 4 weken na de start van de behandeling of na een dosiswijziging een controle plaats vinden. Monitoring op basis van TT4 en klinische respons. Als TT4 waarde op niveau is (zie hieronder): elke 6 maanden controle TT4.
Normaalwaarden: 12.9 – 51.5 nmol/l (VetMedLab). Er is sprake van een TT4 waarde op niveau als bij dalmeting (vóór medicatie) de gemeten TT4 waarde in het midden van het referentiebereik ligt en / of als bij piekmeting (4-6 uur na medicatie) de gemeten TT4 waarde net onder of net boven de hoogste referentiewaarde ligt.
Een TT4 piekconcentratie wordt gemeten bij een 12-uurs medicatie. Als de TT4 waarde op niveau is kan geprobeerd worden om over te gaan naar een 24-uurs medicatie. Bij een 24-uurs medicatie moeten beide gemeten worden, TT4 piek- en TT4 dalconcentratie; in het geval van een TT4 piekwaarde op niveau, maar tegelijkertijd een te lage TT4 dalwaarde moeten we afstappen van de 24-uurs medicatie en vervolgen met een 12-uurs medicatie. Een andere mogelijkheid is om te reguleren op TSH (als die te hoog is). Normaalwaarde TSH < 0.5 ng/ml (VetMedLab).
Kosten voor de eigenaar
(bij benadering)
Het eerste consult zal bij benadering circa € 200,– kosten. Er wordt daarbij uitgegaan van een consult met bloedonderzoek (TT4, fT4 en TSH). Bij verdenking van complicerende / concomiterende ziektes zullen er extra kosten bijkomen voor bloedonderzoek (haematologie, cortisol, biochemisch profiel, elektrolyten): circa € 175,–. Een controle (consult + TT4 meting) kost circa € 100,–. In het algemeen is de schildklierhormoon waarde snel op niveau; meestal in 2 – 3 consulten. De followupkosten bedragen circa € 100,– per 6 maanden.
Opmerkingen
Zelfde product blijven geven; anders opnieuw juiste dosering instellen. Bepaalde medicijnen kunnen schildklierwaarden verlagen. Initiële dosis 25-50% lager aanhouden bij patiënten met cardiomyopathie. Alert zijn op / onderzoek doen naar complicerende / concomiterende ziektes.
Bron: o.a. Clinician’s brief, November 2012, Volume 10, Number 11, page 25-28
Disclaimer
EduVet aanvaardt geen aansprakelijkheid voor het gebruik van onderstaand ziekteoverzicht. Ondanks de grote zorgvuldigheid betracht bij het samenstellen van deze ziekteoverzichten aan de hand van literatuur en gecontroleerd door specialisten kan EduVet geen aansprakelijkheid aanvaarden voor eventuele zetfouten en andere onjuistheden of onvolledigheden, noch voor de eventuele gevolgen van het handelen of juist nalaten van handelen op grond van informatie die via deze ziekteoverzichten is verkregen.
Toelichting
Een ziekteoverzicht / -profiel is in principe een geheugensteun voor dierenartsen en paraveterinairen. Het bevat in beknopte vorm de voor de praktijk meest noodzakelijke informatie. Huisdierbezitters kunnen ‘meekijken’. Een ziekteoverzicht / -profiel is nooit een vervanging van de dierenarts. Diagnose, behandeling en follow up dienen uitsluitend door of onder begeleiding van een dierenarts plaats te vinden.
